Μιλώντας για αστροναύτες, διάστημα κι ανακαλύψεις… η τηγανητή πατάτα είναι από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις της ανθρωπότητας και σίγουρα θα συμφωνήσουν και οι πρώτοι σε αυτό. Τι να σου κάνει η διαμονή στον διαστημικό σταθμό, η θέα της Γης από ψηλά, η ζωή σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας, άμα δεν έχεις μια πατατούλα να βουτήξεις σε λίγη κέτσαπ.
Ως γνωστόν, οι αστροναύτες έρχονται αντιμέτωποι με πολλές δυσκολίες κατά την παραμονή τους στο διαστημικό σταθμό, που επηρεάζουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική τους υγεία. Καταλαβαίνουμε ότι το να είναι «εγκλωβισμένοι» σ’ έναν στενό χώρο αιωρούμενοι στο απόλυτο κενό του σύμπαντος, είναι αρκετά επιβαρυντικό και εξουθενωτικό για την ψυχούλα τους, οπότε Έλληνες ερευνητές του ΑΠΘ βρήκαν τρόπο να κάνουν τη διαδικασία αυτή λιγότερο ψυχοφθόρα: στέλνοντας τις τηγανητές πατάτες στο διάστημα!
Πρόκειται για ένα εγχείρημα που χρηματοδότησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA): δοκιμές για να ερευνηθούν οι τεχνικές τηγανίσματος σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, και όπως σημειώνει ο ίδιος, πρόκειται για ένα αρκετά περίπλοκο θέμα, καθώς συνδυάζονται δύο σύνθετες επιστήμες.
Η Ομάδα Δυναμικής Πολυφασικών Συστημάτων, του Εργαστηρίου Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας, του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, είναι αυτή που μπορούν να ευχαριστούν οι αστροναύτες. Σκοπός του πειράματος ήταν να μετρήσει τη θερμοκρασία του βραστού λαδιού, όπως κι εκείνη στο εσωτερικό της πατάτας. Οι ερευνητές της ελληνικής ομάδας εξέτασαν τη διαδικασία και παρατήρησαν ότι τοποθετώντας την πατάτα στο λάδι σε κατάσταση χαμηλής βαρύτητας, οι φυσαλίδες ατμού αποσπώνται εύκολα από την επιφάνεια της πατάτας, θυμίζοντας τη διαδικασία στη Γη.
Το ESA μας ενημέρωνε για αυτό το μεγάλο βήμα της ανθρωπότητας από το καλοκαίρι, σημειώνοντας ότι ενόψει επανδρωμένων αποστολών στο φεγγάρι και τον Άρη, υπάρχει ενδεχόμενο να συνοδευτούν με τηγανητές πατατούλες και όχι μόνο.
🍳 What a better way to start your Sunday than with a fry-up?
But have you ever tried frying in zero-g?
As we prepare for missions to the #Moon and on to Mars, you will be happy to hear that one staple comfort food, fries, is not out of reach 🍟
🔗 https://t.co/h55cTMO36w pic.twitter.com/ukK4NWXTzT
— European Space Agency (@esa) June 4, 2023
Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ o πρόεδρος του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, διευθυντής του Εργαστηρίου Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας και της επιστημονικής ομάδας Δυναμικής Πολυφασικών Συστημάτων, Θοδωρής Καραπάντσιος, ο οποίος είναι επικεφαλής εμβληματικών πειραμάτων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος: «Καταφέραμε και τηγανίσαμε πραγματικές πατάτες σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας και είδαμε ότι γίνεται».
Πλέον, το Εργαστήριο Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας του ΑΠΘ σχεδιάζει και τη φριτέζα του διαστήματος, για ολοκληρωμένο γεύμα! Ήδη οι επιστήμονες εργάζονται για την επίλυση διάφορων τεχνολογικών προβλημάτων που απορρέουν από το τηγάνισμα σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, εκ των οποίων ένα από τα πιο σημαντικά είναι οι οσμές που εκλύονται και μάλιστα μέσα σε έναν χώρο ο οποίος δεν αερίζεται.
Τα πειράματα
Η πειραματική συσκευή – φριτέζα του ΑΠΘ μεταφέρθηκε από το εργαστήριο του Αριστοτελείου στον αέρα και στις παραβολικές πτήσεις, όπου οι απαιτήσεις για συντονισμό και οργάνωση ήταν ιδιαίτερα υψηλές. «Όλα έπρεπε να είναι οργανωμένα με ακρίβεια δευτερολέπτου», είπε ο κ. Καραπάντσιος, περιγράφοντας τη διαδικασία των παραβολικών πτήσεων, όπου τα μέλη της επιστημονικής ομάδας έπρεπε να ολοκληρώνουν μέρη του πειράματος μέσα σε 25 δευτερόλεπτα έλλειψης βαρύτητας, όσο δηλαδή διαρκούσε η κάθε μία «παραβολική βουτιά» του αεροσκάφους, η οποία γίνεται όταν το αεροσκάφος σβήνει προσωρινά τους κινητήρες και κυριολεκτικά πέφτει από περίπου τα 10 χιλιόμετρα υψόμετρο στα 8 χιλιόμετρα.
Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 186 παραβολικές βουτιές των 25 δευτερολέπτων η κάθε μία, μέσα σε 6 μέρες, σε δύο καμπάνιες παραβολικών πτήσεων, κατά τη διάρκεια των οποίων χιλιάδες φυσαλίδες εκλύθηκαν και καταγράφηκαν από κάμερες υψηλής ταχύτητας κατά το «τηγάνισμα». Ο κ. Καραπάντσιος σημείωσε για το χρόνο:
Κι αν για τους περισσότερους τα 25 δευτερόλεπτα της παραβολικής βουτιάς, όπου το αεροσκάφος χάνει απότομα δύο χιλιόμετρα ύψος, αποτελούν ελάχιστο χρόνο, για εμάς που κάνουμε το πείραμα φαίνεται… αιώνας.
Η αναγνώριση της ελληνικής ομάδας
Η επιτυχία της ομάδας του ΑΠΘ κέρδισε μια θέση και στην ανασκόπηση του ESA για το 2023 στα social media, συμπεριλαμβάνοντας ένα βίντεο τηγανίσματος πατάτας στο διάστημα από τα πειράματα, με την περιγραφή «Αν τηγανίζατε πατάτες στον πλανήτη Δία, πιθανότατα θα είχαν καλύτερη γεύση από ό,τι στη Γη».
🍳 Is there better way to start your day than with a fry-up?
As we prepare for missions to the #Moon and on to Mars, you will be happy to hear that one staple comfort food, fries, is not out of reach and they may even taste better! 🍟
🔗 https://t.co/beO7KF5CgH pic.twitter.com/iR8Fkhxrrq
— European Space Agency (@esa) December 30, 2023
