Πάνε περίπου 9 χρόνια – το μακρινό 2015 – από τότε που κυκλοφόρησε το ‘Inside Out’ όπου μας συστήθηκε η 11χρονη Ράιλι και τα 5 συναισθήματα που «κατοικούν» στο μυαλό της και ελέγχουν την καθημερινότητά της: η Χαρά, η Λύπη, ο Θυμός, ο Φόβος και η Αηδία.
Στην πρώτη ταινία, βλέπουμε την «πρωταγωνίστρια» Χαρά να θεωρεί βάρος την ύπαρξη της Λύπης καθώς επηρεάζει υπερβολικά την Ράιλι, καταλήγοντας όμως να συνειδητοποιεί πως είναι ένα εξίσου σημαντικό συναίσθημα.
Ως παιδί, το ‘Inside Out’ μου είχε φανεί μόνο αστείo και γλυκούλικο. Ήθελα να ζουλήξω τη Λύπη και έκανα φουλ relate με την Αηδία, χωρίς να υπάρχει ανάγκη να εμβαθύνω στο νόημα. Πλέον όμως, στα 20 μου, σχεδόν κάθε ταινία που βλέπω μου αφήνει κι από κάτι (μικρό ή μεγάλο). Με βάζει να κάνω ένα βήμα πίσω και να αναλογιστώ, να κάνω μια παύση για να σκεφτώ.
Το κύριο θέμα του ‘Inside Out 2’ ήταν η αρχή της εφηβείας της Ράιλι και η εμφάνιση τεσσάρων νέων συναισθημάτων, με την Ανησυχία (aka το άγχος) να κρατάει τα ηνία. Στην προσπάθειά τους να διατηρήσει τον καλό και αγνό της χαρακτήρα η Ράιλι, η Χαρά και τα υπόλοιπα συναισθήματα εξορίζονται από την Ανησυχία εκτός του κέντρου ελέγχου. Εκείνη λοιπόν, αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο με σκοπό να δημιουργήσει τη «Νέα Ράιλι» και… χάνει τον έλεγχο.
Αυτό ακριβώς είναι που μου «άφησε» η ταινία για να σκεφτώ: τη σχεδόν απόλυτη κυριαρχία της Ανησυχίας!
Ένα παιδικό μάτι δεν αντιλαμβάνεται εύκολα τα μηνύματα που θέλει να περάσει το ‘Inside Out’ και αυτός είναι ο λόγος που θεωρώ ξεκάθαρα ότι οι παιδικές ταινίες απευθύνονται περισσότερο στους νέους ενήλικες που θεωρούν πως έχουν χάσει την μπάλα και χρειάζονται ένα fact check. Μια τέτοια «άμπαλη» φάση είναι και τα καλύτερα – χειρότερα χρόνια των ✨20s✨, με την αναγκαστική ενηλικίωση, τις απορίες του στυλ «ποιος είμαι και τι δουλειά έχω σε αυτόν τον κόσμο;» και το μόνιμο άγχος του να ζήσεις τα πάντα και να είσαι αρεστός.
Έχοντας δει λοιπόν την ταινία – και έχοντας βάλει τον εαυτό μου στα παπούτσια της Ράιλι – έρχομαι να μοιραστώ τα μαθήματα που πήρα ως 20χρονος από αυτή:
1 Να χαίρεσαι περισσότερο
Χωρίς να θέλω να ακουστεί σαν το «μην αγχώνεσαι» ή το «ηρέμησε», αν κάτι μας υπενθυμίζει έντονα η ταινία είναι ότι έχουμε πάψει να χαιρόμαστε. Σε μία πολύ χαρακτηριστική σκηνή προς το τέλος η Χαρά, νιώθοντας απόλυτα ηττημένη, λέει: «Μάλλον αυτό συμβαίνει όταν μεγαλώνεις, νιώθεις λιγότερη χαρά» και αυτή η φράση χτυπάει ΑΣΧΗΜΑ, γιατί είναι τέρμα αληθινή.
Η καθημερινότητά μας έχει δυσκολέψει τόσο πολύ, που όλοι τρέχουμε σαν τα ποντίκια να προλάβουμε τις υποχρεώσεις, αγχωνόμαστε με το παραμικρό, θέλουμε να είμαστε παρόντες σε όλα τα γεγονότα (λόγω FOMO) και δεν χαιρόμαστε το τώρα. Το «τι θα κάνω μετά» έχει γίνει το νέο παρόν μας, πράγμα που αφήνει την κίτρινη χαρούμενη φίλη μας στον πάγκο.
Τι προτείνω; Αν από τα 10 πράγματα που κάνεις μέσα στη μέρα μπορείς να αφήσεις κάποιο στην άκρη ή να προσθέσεις κάτι πιο ευχάριστο, κάν’ το! Υπάρχουν τόσα εκεί έξω που μπορείς να χαρείς και στην τελική, αν δεν έρχονται προς το μέρος σου, πήγαινε εσύ! Ό,τι ενέργεια εναποθέτεις στο σύμπαν, η ίδια γυρίζει πίσω – οπότε σύνελθε!
2 Μην καταπιέζεις τα συναισθήματά σου
Άλλη μια χαρακτηριστική σκηνή, που έχουμε δει και στο τρέιλερ, είναι εκείνη όπου τα 5 βασικά συναισθήματα βρίσκονται κλεισμένα μέσα σ’ ένα γυάλινο βάζο και ο Φόβος φωνάζει απελπισμένα: «ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΤΑΠΙΕΣΜΕΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑΑΑ». Δεν είναι μια φανταστική απεικόνιση των καταπιεσμένων συναισθημάτων;
Ουσιαστικά, όλη η ταινία αφορά το ταξίδι που κάνει η παρέα των πέντε για να ξαναβρεθεί στο κέντρο ελέγχου. Για να το φέρω στον δικό μας κόσμο: είναι η προσπάθεια που κάνουμε για να έρθουμε ξανά σε επαφή με τα συναισθήματα που έχουμε καταπιέσει και δεν αφήνουμε να πλησιάσουν την «κονσόλα» του μυαλού μας. Τo moral of the story είναι ότι αυτά υπάρχουν για να τα νιώθουμε (αλλιώς δεν θα υπήρχαν!), οπότε αυτό που έχεις να κάνεις είναι να αφήσεις κάθε συναίσθημα ξεχωριστά να κάνει τον κύκλο του – ή για να είμαστε εντός θέματος, να τα αφήσεις να επιστρέψουν ομαλά στο κέντρο ελέγχου σου!
3 Δεν είσαι μόνο ένα πράγμα
Σε συνέχεια του από πάνω: το να νιώθεις κάθε συναίσθημα που σου χτυπάει την πόρτα, σε κάνει να ανακαλύπτεις πτυχές του εαυτού σου που είτε δεν είχες «γνωρίσει» είτε δεν αποδέχεσαι. Καθόλη τη διάρκεια της ταινίας βλέπουμε τη Χαρά και τους υπόλοιπους να προσπαθούν να πάρουν πίσω την παλιά αυτοσύνειδηση της Ράιλι, η οποία έχει ένα πολύ όμορφο, φωτεινό σχήμα και είναι φτιαγμένη μόνο από «καλές» αναμνήσεις και πεποιθήσεις. Όταν την ακουμπάει κάποιος, ακούγεται η φράση «Είμαι καλός άνθρωπος». Την αυτοσύνειδηση ξεριζώνει η Ανησυχία σε μια προσπάθειά της να φτιάξει μια νέα, καλύτερη εκδοχή, η οποία όμως όταν ολοκληρώνεται αναπαράγει τη φράση «Δεν είμαι αρκετά καλή».
Όταν οι πέντε βρίσκουν επιτέλους την αρχική και αφαιρούν αυτή της Ανησυχίας, η Χαρά το ξανασκέφτεται και συνειδητοποιεί ότι η Ράιλι πρέπει να αποδεχτεί όλες τις αναμνήσεις της, ακόμα και τις πιο πονεμένες ή στενάχωρες για να διαμορφωθεί η προσωπικότητά της. Έτσι, η αυτοσύνειδηση αρχίζει να αλλάζει χρώματα και σχήματα, με τη φωνή της Ράιλι να λέει κι από κάτι διαφορετικό όπως: «Είμαι εγωίστρια», «Είμαι αρκετή», «Δεν είμαι αρκετά καλή», «Είμαι όμορφη» και πολλές άλλες φράσεις που συνθέτουν την ψυχοσύνθεσή μας – γιατί προφανώς και δεν είμαστε μόνο ένα πράγμα!
(Για άλλη μια φορά, πάρτε τα γεγονότα της ταινίας και δείτε τα υπό το πρίσμα της δικής σας ζωής)
4 Το να νιώθεις άγχος ή κάποιο άλλο άβολο συναίσθημα είναι οκ (αφού όλα συμβάλουν στο μεγάλο σύνολο πραγμάτων που είμαστε)
Ή αλλιώς, είναι οκ να μην είσαι οκ. Όπως στην πρώτη ταινία η Χαρά – και εμείς μαζί – καταλαβαίνει ότι η Λύπη είναι σημαντική για την αποφόρτιση της Ράιλι, έτσι και στο σίκουελ καταλαβαίνουμε ότι όλα τα συναισθήματα έχουν τη σημασία τους. Δεν είναι λογικό ούτε και σωστό να τα βάζουμε κάτω από το χαλάκι, ή να νιώθουμε άσχημα για αυτά. Σχεδόν όλα τα πράγματα στη ζωή έχουν δύο όψεις: πχ το άγχος πέρα από οξειδωτικό, είναι επίσης παραγωγικό όταν βρίσκεται σε χαμηλές συχνότητες και η λύπη είναι σαν να ανοίγει τις πόρτες για όλα τα άσχημα να περάσουν έξω.
5 Το να είσαι χαρούμενος δεν σημαίνει μόνο θετική ενέργεια και αισιοδοξία
Η Χαρά κατά τη διάρκεια της ταινίας, διώχνει εκτός του κέντρου ελέγχου αναμνήσεις τις οποίες θεωρεί αρνητικές και επιβλαβείς για τη Ράιλι, χωρίς να έχει καταλάβει ότι είναι το ίδιο σημαντικές με τις «θετικές» αναμνήσεις. Πόσες φορές μια θεωρητικά αρνητική τροπή δεν ήταν τόσο αρνητική τελικά; Πόσες φορές έχουμε αφήσει τα γεγονότα να ωριμάσουν μέσα μας και έχουμε πει «μάλλον είναι καλύτερα έτσι»;
Το να προσπαθείς για το καλύτερό σου σημαίνει να παίρνεις αποφάσεις που μπορεί να σε κάνουν να κλάψεις, να αναθεωρήσεις, να έχεις τύψεις. Μέχρι να συνειδητοποιήσεις ότι ένα αρνητικό αποτέλεσμα ίσως χρειαζόταν να συμβεί, για να πάνε τα πράγματα λίγο παρακάτω!
6 Φιλία: το καλύτερο πράγμα έβερ
Ξέχασα να αναφέρω ένα βασικό κομμάτι του plot της ταινίας, το οποίο αφορά κατά ένα τεράστιο ποσοστό τις φιλίες της Ράιλι. Στην έναρξη βλέπουμε τη Ράιλι με τις δύο κολλητές της να πηγαίνουν σε ένα 3ήμερο camp λόγω των πολύ καλών τους επιδόσεων στους αγώνες. Στο δρόμο, τα δύο κορίτσια ενημερώνουν την Ράιλι πως του χρόνου θα αλλάξουν σχολείο.
Σε εκείνο το σημείο, η Ράιλι βάζει στόχο να γίνει φίλη με τις καλύτερες παίκτριες της ομάδας χόκεϋ, αγνοώντας τις κολλητές της με τη δικαιολογία ότι οι νέες φιλίες θα ωφελήσουν το μέλλον της. Να κάτι που ΔΕΝ πρέπει να κάνεις γενικά σε κάποιον – ειδικά σε φίλους που ήταν εκεί από την αρχή. Φυσικά, όλοι μεγαλώνουμε ως άνθρωποι και το μέσα μας μερικές φορές ξεπερνάει κάποιες φιλίες – κάνει grow out βρε παιδί μου. Όλοι όμως οφείλουμε να ξέρουμε από πού, και με ποιον ξεκινήσαμε, ακόμα κι αν δεν μιλάμε πλέον μαζί του ή τα έχουμε σπάσει.
Είναι επίσης απόλυτα φυσιολογικό με την είσοδό μας σε νέους χώρους να θελήσουμε να κάνουμε παρέα με νέα άτομα (γεγονός που παίρνει άπειρο χρόνο αν θες να χτίσεις κάτι ουσιαστικό), αλλά οι φίλοι που ήταν από πριν, καλό θα ήταν να μένουν και μετά αν δεν έχει προηγηθεί κάτι. Το μέλλον προχωράει βασισμένο τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν!
7 Η εφηβεία μοιάζει πολύ με την ενηλικίωση
Σε αυτή τη συνειδητοποίηση έφτασα μόλις τελείωσε το ‘Inside Out 2’ και κατάλαβα ότι έκανα relate σχεδόν σε όλη τη διάρκειά του. Όλο αυτό το χάος που συμβαίνει στο μυαλό της Ράιλι είναι πολύ γνώριμο για κάθε 20χρονο εκεί έξω. Τόσο η εφηβεία όσο και η ενηλικίωση πρόκειται για δύο μεταβατικές φάσεις όπου τα πράγματα αλλάζουν πολύ γρήγορα και η συναισθηματική ισορροπία διαταράσσεται με αποτέλεσμα να χάνουμε τον εαυτό μας.
Όπως ένας έφηβος κλαίει, έχει ξεσπάσματα θυμού ή νιώθει πως «δεν είναι αρκετά καλός», έτσι και εμείς ως ενήλικες έχουμε παρόμοιες αντιδράσεις. Αρκετές φορές ξεχνάμε ότι ήμασταν κι αυτός ο πεισματάρης έφηβος αλλά είμαστε κι αυτός ο πιεσμένος ενήλικας. Μπορείς να κλάψεις, να χτυπηθείς, να νιώσεις σκ@τά (με το συμπάθιο), είτε είσαι 30+ είτε είσαι 13. Δεν τίθεται θέμα ωριμότητας ή ανωριμότητας. Εξάλλου, όλοι συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε, ανεξάρτητα από την ηλικία μας.
