Το ποδαρικό μας στο section «απολογισμοί για το έτος 2022» το κάνουμε με τη λέξη της χρονιάς και οι εκπλήξεις ήρθαν από νωρίς. Βλέπετε, το λεξικό Merriam – Webster χάρισε τον τίτλο φέτος στο 🥁 drum roll 🥁 ‘gaslight’ και ενώ μπορούμε να καταλάβουμε το λόγο… ταυτόχρονα δεν μπορούμε κιόλας.
'Gaslighting' is our 2022 #WordOfTheYear.https://t.co/i7QlIv1DBB
— Merriam-Webster (@MerriamWebster) November 28, 2022
Είναι που μέχρι τώρα η παράδοση ήθελε ως λέξη της χρονιάς κάποια που συνδεόταν με ένα γεγονός. Για παράδειγμα, το 2020 και 2021 κέρδισαν την πρωτιά η «πανδημία» και το «εμβόλιο» αντίστοιχα, ενώ τη 2η θέση για φέτος κατακτά το «ολιγάρχης» (εξαιτίας της Ρωσίας και του πολέμου), που βγάζει περισσότερο νόημα.
Ενώ λοιπόν το ‘gaslight’ ακούστηκε αρκετά μέσα στο 2022 και γενικά έχει πάρει τα πάνω του τα τελευταία χρόνια, δεν ταιριάζει τόσο στο μοτίβο επιλογής των προηγούμενων χρόνων. Από την άλλη, θυμάμαι να γκουγκλάρω κι εγώ τη λέξη για να δω τι ακριβώς σημαίνει και πείθομαι λιγάκι παραπάνω.
Το gaslighting, που δεν έχει ακριβή ορισμό στα ελληνικά, ορίζεται από το Merriam – Webster ως η τακτική ψυχολογική χειραγώγηση κάποιου, με αποτέλεσμα «το θύμα να αμφισβητεί την εγκυρότητα των δικών του σκέψεων, την αντίληψη της πραγματικότητας ή τις αναμνήσεις του και συνήθως οδηγεί σε σύγχυση, απώλεια αυτοπεποίθησης και αυτοσεβασμού, αβεβαιότητα για τη συναισθηματική ή πνευματική σταθερότητα κάποιου και εξάρτηση από τον δράστη», όπως σημειώνει ο Peter Sokolowski μιλώντας στο Associated Press.
Κάτι σου λέει ο ορισμός αυτός, ε; Είναι που έχουμε υπάρξει όλοι θύμα του κάποια στιγμή.
Ο ίδιος προσθέτει πως:
Είναι μία λέξη που αναδύθηκε τόσο γρήγορα στην αγγλική γλώσσα, ιδιαίτερα τα τελευταία τέσσερα χρόνια, που στην πραγματικότητα αποτέλεσε έκπληξη για πολλούς από εμάς. Ήταν μία λέξη που την αναζητούσαν τακτικά, κάθε ημέρα του χρόνου.
Μιλώντας με αριθμούς, οι αναζητήσεις γι’ αυτή στη διαδικτυακή έκδοση του λεξικού αυξήθηκαν κατά 1.750% φέτος, σε σύγκριση με το 2021. Είναι ένα φαινόμενο που συναντάται σε διάφορες πτυχές της καθημερινότητας, όπως σε φιλικές, οικογενειακές και ερωτικές σχέσεις, καθώς επίσης και στον πολιτικό κόσμο, οπότε η κατανόησή του έχει τραβήξει το ενδιαφέρον.
Το buzzword του 2022 προέρχεται από το θεατρικό του Patrick Hamilton ‘Gas Light’ που έγραψε το 1938 και μεταφέρθηκε δύο φορές στον κινηματογράφο. Σ’ αυτήν ο πρωταγωνιστής προσπαθεί να κάνει τη σύζυγό του να αμφισβητήσει τη λογική της, αρνούμενος πράγματα που όντως συμβαίνουν.
Στην ουσία, η ενέργεια αυτή περιγράφει τη χειραγώγηση ενός ανθρώπου από έναν άλλον, η οποία του προκαλεί αβεβαιότητα για τον εαυτό του, τον οδηγεί στο να απολογείται συνεχώς σε αυτόν που του κάνει gaslight, αισθάνεται απομονωμένος και αναρωτιέται μόνιμα αν είναι όντως λάθος. Είναι μια κατάσταση που συναντάμε σε πολλές σχέσεις στις μέρες μας, με άλλα λόγια.
